Wednesday, October 28, 2009

Marinero
Rodel Garcia Delera Añosa


“Ano daw ini?”
“Sir, nawalat n’yo po sa lamesa.”
Malilingawon na talaga ako. Baka sa kahaluyan kaini, buhay ko na an malingawan. Malibungon! Si’isay mananggad an dai malibong kan sakuyang sitwasyon? Pagbangui maguibo ki lesson plan su daing kagadanan baga na Bibliya kan mga paratukdo. Sa aga mapaeskwelahan na naman; maray pa duman nalang ako mag-istar. Depisilon maging maestro! Pero, di bale na, Level III accredited asin Center of Excellence for Teacher Education man kami. Baku lang yan, Best Organization Unit pa kami. An taramon ni Bichara, su dating gobernador, “Sararo Sarabay Ariba Albay.”
Lintian! Dai na naman laog an pitaka ko. Nuarin pa daw ako magyaman? Dai lamang ako nakaisi na maestro nagyaman. Makaulok. Dise-otso mil? Nuarin pa daw yan mangyari? Namumuti na lamang an buhok kan sakuyang kili-kili. Baku man sana ako. Pati ngani su Presidente asin mga Kongresista muya man dagdagan an saindang sweldo. Mas lalo na an mga paratinda nin balot.
Taramon ni tiya, sarong para-tinda nin balot sa BRTTH, nagpuon siya magtinda kan 1972, an balot nagkakantidad lang ning dos-singkwenta; ngunian, kinse pisos na. “Niyata? an sakuyang hapot. “Talagang tagilid an ekonomiya kan satuyang nasyon,” an simbag ni tiya. “Eyo, mahal an bakal sakuya kan balot, pano man kaya halangkawon man an presyo kan mga barakalon lalo na an gasolina,” hinanakit na simbag niya. “Ano man an dapat guibuhon kan mga Bikolano?” an hapot ko. “Kaipuhan ngunian, gabos kita magtipid asin kaipuhan na kita gabos dai mag-inugak. Ako, sa edad na 78, saen ako ngunian? Nagtitinda, halos aldaw bangui. Kun dai ako magtinda nin balot, ano an ipakakan ko sa sakuyang apo?” an litanya na simbag sakuya.
Narumduman ko, kan haiskul pa ako, an tres pisos makapasiring ka na sa eskwelahan asin pabalik sa harong; ngunian, labing otso-singkwenta na an pamasahe. Hilinga daw ‘yan, grabe an diferencia. Kun dai ka ki dise-sais, dai ka makauli sa saindong harong. Pano man an mga naga-aradal digdi sa Legazpi na mga taga Camarines Sur, Catanduanes, Sorsogon, asin Masbate? Ay kaherak man ni padeng Simeon, malakaw na sana. Maray sana si Bugoy, ta may kabangang milyon kan manggana sa Pinoy Dream Academy.
Su para-palimos baga digdi sa EM’s Barrio, ay sus miyo, huna mo kun makaherak, i’to palan pig-tataya sa lotto su pigtatao sa iya. An taya pati n’ya, singkwenta. An makatakot, pag-dai mo siya tinawan ki limos, mangalas ka, ta bubongagon ka n’ya. Si’isay mananggad an dai mapiritan magtao ka ‘yan. An tsismis, aram nindo, ining si tiyo palan, aki ning sarong dating abogado. “N’yata nagpapalimos s’ya? Saen an familia n’ya? N’yata dai s’ya pigtatabangan ka ini?” an sakuyang kahaputan. “Yaon na naman si tiyo, gilid!” an suriyaw ko sa sakuyang mga amigo.
An huron-huron, kan panahon ni Macoy, an singko sentimos makantidad, pero ngunian, pigkakawatan na sana kan mga aki. Ta’ daw nagpipol power an mga tawo? An simbag, diktador asin para-habas daa. Suminangli sa trono si ate Coy. Kan siya naging pamayo kan Pinas, n’yata kadaklan kan mga tawo kaíto an pigkakan cory rice? Kan si Ramos, nagparaviaje sana. Kan si Roco nagkandidato pagka-prisedente, dai baga pinagana kan mga Bikolano; an taramon, maorag daw an mga bikolano, pero saen man an orag ta dai barang nahihiling. Si Escudero? Inda ko sana. Kan si Erap naging pamayo kan nasyon, naging pipol power dos; eyo baga an pinagana kan mga tawo ta makamasa daa asin maresolberan an away kan AFP asin MILF. Pero, hilinga, sagkud ngunian eyo man guiraray. Daing kamugtakan asin katoninongan. “Maray iyan ta artista, baku madunong,” simbag kan samuyang kataning. Hilingon mo ha, inoto asin pinapreso kan mga galamay n’ya. Eyo, napreso, pero baku tawo man sana an naghusga saiya? Suminangli si Manang Glo, sarong ekonomista, dati Bise Presidente naging Presidente. Saen an Gloria na piga-apod? Namomobre? Dai lamang.
Hilinga an mga tawo ngunian, kadaklan yaon sa Gaisano, sa LCC, naglalakaw-lakaw asin nagpapalipot. Pati si tiyo na dati paraoma, binayaan an saiyang latian asin nagmawot na makaadal sa BU an saiyang mga aki na maging educado ta abo n’ya na manamitan an saiyang sacrificio. Pati baga karabaw n’ya, pina-barakal asin nag-istar sa ciudad.
An kaklase mi, nagtapos sa pagkamaestro, dati an kapot nia “stick” ngunian “mop” na. Su iba, dati an pigpupunasan “chalkboard” ngunian lubot kan mga kano. Su kababata kong magayonon asin matalion, dati activista, kan naagom nin puti, nawara an pagkanasyonalista. Dati su kasarabay-sabay ko sa bar, magayonon, ngunian, maray ta naguin lalaki na. An makakangalas ta su mga amigo ko na mga macho, ngunian nagladlad na kan saindang kapa. Chaka baga!
Aram mo pade, kan saday pa ako, mabuoton ako asin masinunod-sunudon. Kan si paderes naging istrikto sakuya, nagrebelde baga ako. Pano man kaya an muya nia maging marinero ako, eh abo ko man. Maray nalang ta si maderes maestra kaya nasunod an urag ko. Mas padaba pa an tugang ko kaysa sakuya. An tugang ko pinaadal sa Manila; buhay prinsipe an loko; pinaistar sa condo, may katabang pa; kung anuman kahíbog an pirak sa ATM, eyo man kahíbog an pandok n’ya. Si’isay man nanggad an mangalas sa itsura n’ya, mestiso, maray an tindog, educado kung hihilingon, kumpara lamang sako, garu paratinda nin balot asin parakalkal nin basura. Simple lang ako, pero cuedajo ka.
Narumduman ko kan primero ko sa BU asin eyo man an pagbaba nia sa barko, niina nia! Garo kun si’isay na kano, pa-ingles-ingles pa. Kan dai baga ako nakasimbag, tinupaw an payo ko; garu nagburo-bituon an paghiling ko. Como paderes, pigpasensiyahan ko siya. Si maderes kinua an saiyang luma na gitara; kinalabit asin nagkanta kan saiyang namumutan na kanta. Mantang siya nagakanta, nagatagdo an saiyang luha, panu nin pagkaherak. Si paderes, pig-uurog-urog an saiyang padaba na bunso. Luway-luway naghale ako sa lamesa pasiring sa sakuyang kwarto. Kinua ko su retrato nia asin pig-duduldog kan sakuyang guramoy. Sa sobrang dagit ko, iginapo ko sa lanub. Taod-taod, nadangog ko an tunog kan mga bitis ni paderes. Dali-dali kong tinakluban an pasang salming. Pag-bungkaras ni paderes, sabay sipa sa sakuyang daghan. Nadismayo ako nin halawig. “Daing magsorog ka iyan,” an paandam n’ya sa tugang ko asin kay maderes.
Dai ko na lamang mabilang sa guramoy ko kung pirang beses n’ya ginibo ining klaseng kastigo. An maray sakuya ta dai lamang ako nagtutumang saiya. Pig-ibi ko na sana an gabos kan sakuyang dagit. Baku lang ‘yan, kan nag-eeskwela pa ako, may budget proposal ako na pigtatao saiya bago n’ya ako tawan nin allowance. Kan mag-gradwar ako, gabos na familia ko dai lamang nag-atendir sa sakuyang gradwesyon. Eyo, aram ko baku man ako katali arog kay paderes asin kay maderes. Nasa tahaw lang ako kan saindang sentido. Kan ako magreview para sa board exam, dai ninda ako tinawan nin pirak. Habo baga ni paderes na maging maestro ako ta dai man daw ako ki utak; dugi daa an laog kan payo ko. Sa bagay paderes ko siya asin similya lang n’ya ako.
Eyo ngani, marinero asin maestra, permi man daing pirak. “N’yata napapasaen an dolyares ni paderes?” hapot ko kay maderes. Naubos baga daa an dolyar n’ya sakuya. “Dai daw kaya nambabae si paderes? osyoso na hapot ko kay maderes. Sa sakuyang paghurop-hurop, nueve pesos buda biente sentimos kada unit an sakuyang matrikula; labing kinyentos man sana an sakuyang pigbabayadan kada semestre; lalo kan naging iskolar ako, labing sanggatos na sana an pigbabayadan ko na miscellaneous.
Sarong beses kaito, su pigbayadan ko labing sangrebo sa sarong semestre, garo armalite an ngimot ni maderes lalo na kan naisihan na natanggal ako sa lista kan mga iskolars. Naherak an sakuyang amigo na abogado pig rekomendar nia ako bilang saro na paratukdo sa saiyang amiga na may duwang aki. Naugma ako asin nagpasalamat nin udok sa boot ko. Kaya lang, kan nagtukdo ako, ginibo ako na yaya kan magurang; ta su babae nurse; pagbanggui nagaduty sa ospital; so ama nasa Saudi.
Narumduman ko lugod si paderes kan dai pa siya nakalunad sa barko, nag Saudi nguna siya. Paghali ning Pinas Katoliko, cue dajo ka ta, pag uli nia Muslim na. Kaya maski baga ngunian pag nag-uuli siya dai na lamang kami nagkakakan ning karneng baboy puro nalang gulay asin sira. Taramon ni paderes, pig-lalaogan daw nin demonyo an baboy. Napaulok ako asin pighapot ko an sakuyang sadiri, “Ano man daw an itsura kan demonyo? Baku kaya an demonyo yaon sa harong? Peste kan familia? Daing supog sa sadiri? Educado pero daing ugali? Relihiyoso pero baku mamomoton?”
Kan nag-parapasaway na ako, tinuyaw ako ni paderes asin an taramon, demonyo daa ako. Taramon man ni maderes, sungayan daa ako. Pag-hiling ko sa salming, dai man ako ki sungay. Pig-hapot ko sinda kun saen an sungay ko, sinampaling ako. Silencio an kinaban. Eyo man an pangyari na nagpaaram ako na mag-hale sa harong. Gabos na gamit ko, winaragas ni maderes sa luwas kan harong asin nag-paraibi. Kan mahiling ako ni paderes mantang pigsasaro-saro ko an sakuyang mga bado palaog sa maleta, kinua nia so sundang asin pig-andaman akong titigbasun. Duman ko nahiling an sobrang pagkamoot ni maderes sa sakuya. Piga-pugolan n’ya si paderes mantang an mga mata garo nag-kakalayo sa sobrang dagit sa sakuya. Su tugang ko, daing supog na binukasan an gate asin pinaluwas ako. Sabay sara kan gate, sabay an pagtagdo kan sakuyang luha. Maray ngani, pagkalunad ko sa jeep, nagrarani si paderes nag-susuriyaw, piga-apod an pangaran ko, asin nag-paputok kan sa iyang badil. “Marasa pa!” an ultimong tataramon na nadangog ko sa sakuyang ina.
Pagbaba ko sa jeep garo pig-bubutong an sakuyang bitis pasiring duman sa simbahan. Kan pagkalaog ko, tiempo man na tuminaram si padre, “An demonyo yaon digdi sa daga.” Garu nagdaralagan an mga kino sa daghan ko. Asin an mga mata kan tawo nakahiling sakuya. “An kagadanan eyo an kamurawayan kan satong kalag,” an tataramon ni padre. Pighapot ko an sadiri ko, “Ano daw an figura kan kalag? Kung nagadan ako kasubago, ano daw kun nasa kamurawayan ako? N’yata yaon ako digdi sa simbahan?”
Kan sobrang paghurop-hurop ko, narumduman ko kan haiskul pa ako; sa eskwelahan mi, dai nagapoon an klase na daing pamíbi. Nadadangog kan duwa kong talinga an hararomon na pamibi. Hararomon ta dai man ako kaito nakaintindi nin Ingles. Como aki ako kan mga relihiyosong familia, nangurus ako. Kan mahiling ako kan saro kong kataning tinaraman nia ako nin maluway, “N’yata ka man nangurus? Dai man digdi ning demonyo.” Naghangos ako nin hararom. Garo baga ako nabulnotan nin dugi sa tutúlan. Asin an huna ko, yaon ako sa tuktuk kan bulkan Mayon. Masiramon an sakuyang namatian, kaya pagrecess kan klase, pigtawan me s’yang isnakan. Nasupog pa man magkua kan pagkaon, ta baka daw may lumay ako. “Salamat!” an simbag kan kaklase ko. Eyo an sarong tataramon asin paguiromdom na garo nakuryente an sakuyang kalag. Puon kaito naging amiga ko siya. Matali siya asin masinunod-sunodon sa magurang n’ya. Permi nag-sisimba, halos oro aldaw, mapopodpod nalamang an saiyang tsinelas sa kakapinetensiya. Kun ano an tali nia, eyo man orog kahalangkaw an pagtubod nia sa Kagurangnan. Sa paghurup-hurop ko, baku man palan ako demonyo.
Alat nguna ta may nagtext, ay sus, su kakawat ko palan kan saday pa ako, nasa amerika na daw s’ya. Saro siyang paratukdo sa ingles. Ngunian, naagom daw s’ya kan saiyang dating ka-chatmate na kano. Dai lamang ako nag-isip na maagom siya nin puti, ta maria clara siya asin mapili sa lalake. Pig-agda n’ya ako na hilingon ko siya sa yahoo messenger. Asin kan pagkahiling ko, nagparaulok ako sa sakuyang sadiri ta sa kadakul-dakul na muya mag-agom saiya digdi sa Bikol, puti man kuta na, pero panot palan. Basta daw may tatlong M.
Eyo talaga, puro dolyar an nasa utak kan tawo ngunian. Hararabo na lamang kan piso. Sa bagay, kun mahihiling n’yato an retrato kan satuyang kwarta, gabos baga nakamurusot. Maski ngani pag-ulok pobrehon asin garo dara-dara an gabos na problema kan satuyang nasyon. Kun arog kaan, maabot an mga aldaw, dai na nin tawo sa Pinas. Gabos na sa malilipot na kontinente. Dai kaya maging tagilid an kinaban? Siisay na daw an mawawalat? Sayang lamang kan bulawan kan satuyang nasyon. Tama, kun dai na nin tawo, gadan na an Demokrasya asin sarong bangungot na pangaturogan na sana an Cha-Cha asin Federalismo ni Manang Glo. Siyempre, mamomobre na an saiyang tindahan. Si Manong Pando ni Ramos gadan na baga. Pero si Juan Dela Cruz naghihingalo pa man. Pano na daw an tagsadiri kan Smart, Globe, Sun, asin Call Center? Pano na an monumento ni Rizal? Pano na an yelado na lawas ni Macoy? Eyo baga 36 anyos na su Martial Law.
Alat nguna, dai daw kaya minaldisyon an satuyang nasyon ni Padeng Macoy? Kun narumduman nyato, baku setyembre onse su aldaw kan pag-aki saiya? baco kan aldaw na ini pinasabog su World Trade Center? Baco daw kaya nagmulto si Padeng Macoy, kaya sa sobrang dagit na dai pa nakalubong su bangkay niya sa sementeryo kan mga bayani, puminotok an WTO? Eyo baga, naging diktador siya ta muya man siguro n’ya na mamidbidan siya sa ibang nasyon; kaso lang ta tinuklang siya ni Padeng Ramos asin ni Padeng Honasan sa tukawan niya; kan mahulog, nakatama baga an payo sa gapo asin eyo man an mitsa kan pagkagadan niya. Dai lamang ako matubod na mapyerde siya kan mga saradit na tawo.
Eyo, iyan an satung hihilingon asin hurop-hurupon, gabos kita may kaluyahan. Kun kita ngunian nasa tore, maabot na panahon mapairarom man kita. An Kagurangnan, dai man iyan matugot na gabos kita nasa tore. Eyo! Gabos kita parantay kaya ngani iba-iba an satuyang pagkabuhay.
Kun narurumduman nyato si Lucifer, sarong anghel, pero hilinga, buminagsak baga sa daga. An huron-huron kan mga gugurang, nabarean daw ning pak-pak. Taramon ni paderes, “Dai ka nanggad magkarigos pag-martes asin biernes ta mababasa an pak-pak kan símong anghel.” Asin naghapot ako, “Saen man an sakuyang anghel?” Eyo na naman an saiyang mitsa para madagit sako. Ako daa maprinsipyo. Para naghapot, maprinsipyo na. “Iyan ba an naukodan mo sa saindong maestro?” an dagit na hapot sakuya. Dai na lang ako nagribok. Pati ba naman maestro ko pigdadamay. Makasupog man baga ta si maderes maestra.
Sarong Bangui, nag-uli ako nin matanga. Si maderes dagitonon asin nagtaram, “Ika gab’slok na dai ka pa nag-uuli; maray pa an mga manok, pag-alas sais, nakatugdon na.” Asin suminimbag ako, “Baco man ako manok; tawo ako.” Kan nadangog ako ni maderes; sinampaling ako. Puon kai’to dai nalamang ako nagsisimbag saiya maski na pighahapot ako ninda; naghihiling na sana ako nin TV asin nagbabasa na sana ako nin libro ni Shakespeare maski dai ko naintindyan an lengwahe nia. “Maray pa, magbasa ka para ma-edukar ka!” suriyaw ni maderes. “N’yata pano man ako ma-edukar kan pigbabasa ko?” an hapot ko sa sakuyang sadiri.
Minsan kun ako bibabluyan sa buhay ko, nagduduman ako sa bar. Duman ko piga-enjoy an sadiri ko. Minsan, saro-saro na costumer an nag-vivisita sa lamesa ko asin mag-osip kan saindang mga hinanakit sa magurang. Dangog man sana ako nin dangog. Biyo nag-iiribi. “N’yata ninda pig-oosip an dagit ninda asin maghihibí sa sakuya baco man ako padí?” an sakuyang hapot. Sa kahaluyan na paghirilingan mi sa bar, nagkamiridbidan kami asin sararo nagtatagdo an samuyang luha panu nin dagit sa puso. Duman ko man nahimatian an sakuyang dagit sa magurang ko.
“Dai ka na adal, gastos lang an. Ako ngani yaman, di man ako tapos eskwela. Basta aram ka lang kwenta, yaman ka. Dai ka ngani mag-inugak. Hilingon mo, tugang mo, mayaman na. Ika, puro gastos. Magnegosyo ka nalang, dai ka pa madifisilan mag-adal sa Bangui.”
“Mag-adal ka, kay maabot na panahon, mabubuligan mo kami. Ayaw na pag-irog sa amon, maski gurang na nag-ooma pa para lang mapaadal kamo. Kay kun nakatapos kami ni maderes mo, dili kamo magtios. Kay kun si lolo mo pina-adal kami, dili ako mag-irog sani. May kwarta man kuntani pero guina pangbabaye lang. Kaya mag-adal ka hijoh ayaw na paga-irog sa amon. Gurang na kami, sin-o an mabulig saimo kun wara na kami. An mga magurang mo may mga asawa na, alangan an kita ninda ihatag saimo. Pera-pera magkakapamilya ka na, nano an ipapakaon mo sainda?”
“Ano ang ipapaaral ko sa’yo, wala na tayong pera. Magworking student ka kung gusto mo. Ubos na lahat ang pera natin sa bangko, di naman nagpapadala si mama n’yo. Wala narin akong trabaho kasi tinanggal ako. Kung di lang nagloko si mama n’yo sana hindi ako maging ganito. Walang silbi. Inutil. Gusto ko rin na makapag-aral ka, pero ano ang gagawin ko? Hindi ko alam kung saan ako pupunta. Si lola n’yo galit na galit sa akin kasi ayaw naman talaga ng lola mo sa kanya eh. Syempre mahal ko siya kaya ipinaglaban ko ang pag-ibig ko sa kanya. Anak patawarin mo ako. Patawad sa lahat ng mga pagkukulang ko sa’yo. Mahal kita anak, alam mo yan.”
“You are just wasting my money. Look! You are always failed in your major subjects. You are a great embarrassment in my workplace. Remember, I am a manager in a firm company. What would they tell about me? I want you to become an attorney someday! That’s it!”
“Boboy, luway-luway lang maaabot mo man yan. Mag-adal ka buro-bangui, kautikan ka an kun dai ka makagradwar. Pabayai na sana si maderes mo, arog man talaga kaiyan. Ngunian palang, gibuhon mo na an gabos; ipahiling mo saiya na baku ka man arog ka’yan. Eyo, naintindyahan ta ka. Arog man ako kaiyan kan naga-adal pa ako. Hilingon mo ha, dakulon kaitong namumuya sakuya, ta medyo gwapo si paderes. Sabayan mo lang sinda. Basta dai makalingaw nanggad mag-adal bago mag-lakwatsa. Pag-lakwatsa, lakwatsa. Pag-harong, harong. Pag-adal, adal. Eyo man sana an sikreto ka an. Dai nanggad maherak sa sadiri. Dai mo pagkumpara an sadiri mo sa iba. Lalake ka, ‘yan an isipon mo.”
Napasiram an pagdangog ko, launching palan ngunian kan ika-40th BU Foundation Anniversary, ma-atendir ako. “Baco man lang palan ako an may problema,” taramon ko sa sakuyang sadiri. Puon kaini, nagkasararo kami. Gabos kami nagtarabang sa lambang saro. Pig-tatabangan mi kun si’isay an may kadificilan. Mala ngani, eyo an naguin inspirasyon mi para maging makusog an samuyang pag-aramigohan. Naging matuninong asin maogma an samuyang pag-iribahan. Duman n’yamo nahiling asin napondar an sa samuyang pangaturogan. Minsan, pag-may okasyon, naga-irinoman kami; baco na pareho kan dati na halos nagsusuruka sa sobrang alak na nainom. May kontrol na kumbaga ta harani na maupos an mitsa kan samuyang kandila.
Kan pagkagradwar mi, duman mi man nahiling kun si’isay kaming mga aki sa kinaban. Ako naging maestro, su panduwa naging mayaman na negosyante, su ika-tulo naging engineer, su pang-apat naguin para-ataman kan kapalibutan, su saro naguin abogado, an makakangalas ta su pang-anom naguin interior designer. Pero an sobrang makakangalas kun pano kami nag-iribanan asin naguin matoninong an samuyang buhay.
Ngunian, pighuhurop-huropan ko an mga nakaagi na kadificilan sa sakuyang buhay. Kun sa familia, dai ko nakua an tunay na pag-iribanan, digdi lang palan sa mga amigo ko. Ini man an nagtao nin dalan sa sakuyang pagkamidbid sa familia asin sa Kagurangnan. Nagpasalamat asin nagrokyaw ako sa kadificilan na pigtao sa sakuya nin si’isay man ta digdi ko man napag-hurup-huropan an tunay na kahulugan kan buhay.
Sa sampulong taon na paglayas ko sa samuyang harong; sampulong taon man na kapungawan an pigtios ko sa sakuyang familia; sampulong taon na paghinanyog kan bareta nin Kagurangnan; asin, sampulong taon ko man namidbidan an sadiri ko.
Kan naaraman ko na si paderes retiro na sa pagka-marinero, nagplano ako nin magarbong okasyon asin pig-imbitaran ko an sakuyang mga amigo pasiring sa samuyang harong. Nangalas an mga tawo, kan mahiling ninda ako. Dai ko mapugulan an sakuyang luha kan mahiling ko si paderes asin si maderes, dali-dali ko sindang kinupo. “Pa, Ma, Sorry!” an taramon ko antang sinda nakakupo sa sakuya asin naghihibi. “We really love you so much!” an simbag ni paderes na pano nin pagkaherak asin pagkamoot sa sakuya. Kaito ko lang namatian na padaba palan ako ni Papa asin ni Mama. “Ania!” an malambing na apod sakuya kan tugang ko. “Paghuna ko, dai ka na mauli. Pano si mama, aldaw bangui, dai na nagkakaon, ta ika sana an pigprurumdom.” taramon kan tugang ko mantang siya naghihibi.
Sa halípot na istoryahan mi kan tugang ko, ipinamidbid ko an sakuyang mga amigo asin sararo kami nagpreparar kan pagkaon sa lamesa. Su dati ko na mga kababata, nagtarabang man sa pagpreparar kan sound system asin mga tukawan. Naging magarbo an pagrokyaw sa sakuyang ama. An nahihiling kan duwa kong mata, nadadangog kan duwa kong talinga, asin nahihimatian kan sa sakuyang puso an kaogmahan kan lambang saro.
“Anak, I’m very very sorry, kun masyado ako ka-istrikto simo; muya ko lang pano na mapakaray an buhay mo; habo ko na mahimatian mo kun anuman na kadifisilan an nahimatian ko kan ako nag-aadal pa; maray ka ngani ta may nagsasacrificio simo, ako kaito, ako sanang saro lalo na kan magadan si lolo asin lola mo. Daing nagtabang sakuya kundi sadiri ko ta su mga tugang ko daing pakiaram sakuya kan naisihan na ampon lang ako. Naglaog ako kaito sa welding shop tanganing makatapos ako.”
Nangalas ako kan madangog ko an taramon ni paderes mantang nahihiling kan sakuyang mga mata an mga luha na panu nin pagkamoot. Nahimatian ko an sacrificio ni Papa. Dai ko man napugulan an luha kan sakuyang puso.
“One thing that reminds me tonight that being a seaman is always a seaman until a great storm topples down the ship. As a father is not always a father by his authority, but a father of his child and his wife upholding the truth of Heaven and Earth. I toss this wine as a symbol of love to my son, Ania for coming into my life. Thank You!”
Sarong aldaw. Sarong Bangui. Sarong familia. Saro nin pagbakli. Saro nin pagkaminorootan. An sarong aldaw asin Bangui kantidad nin sampulong taon an pagkasararo sa paghinanyog kan lambang dagit sa puso.
“Ano naman daw ini?”
“Sir, nahulog n’yo po sa tukawan mo.”
“Ay sus, an rosaryohan na regalo sakuya ni Papa kan bago siya nagadan.”

No comments:

Post a Comment